სად მიაქვთ რუსებს უკრაინიდან მოპარული მარცვლეული?

2022-06-29 11:40:14, 1419 ნახვა

ომი უკრაინაში

არსებობს მზარდი მტკიცებულება, რომ რუსული ძალები უკრაინის ოკუპირებულ რაიონებში სისტემატიურად იპარავენ მარცვლეულს და სხვა პროდუქტებს ადგილობრივი ფერმერებისგან.

საინტერესოა სად მიდის ოკუპანტების მიერ მოპარული მარცვლეული. ბრიტანული გამოცემა BBC ესაუბრა უკრაინელ ფერმერებს და გააანალიზა სატელიტური სურათები და გადაზიდვის მონაცემები.

ფრონტის ხაზიდან რამდენიმე ათეული მილის მოშორებით, უკრაინელი ფერმერი დმიტრო აღწერს, თუ როგორ დაკარგა რუსული ოკუპაციის ოთხი თვის განმავლობაში ის ბიზნესი, რომელსაც 25 წლის განმავლობაში აწარმოებდა.

"მათ ჩვენი მარცვლეული მოიპარეს. მათ გაანადგურეს ჩვენი შენობა, გაანადგურეს ჩვენი ტექნიკა."

მისი თქმით, რუსული ძალებს ახლა ოკუპირებული აქვთ მის მიერ დამუშავებული ათიათასობით ჰექტარი ფართობის მიწა, საიდანაც სამრეწველო მარცვლეულს იპარავენ.

CCTV-მ კომპანიის ერთ-ერთი საიტიდან დაფიქსირდა რუსების ჩამოსვლის მომენტი. კადრებში ერთი ჯარისკაცი ამჩნევს უსაფრთხოების კამერას და ისვრის მის მიმართულებით, მაგრამ აცდენს. სწორენ ამ ვიდეოგადამღები აპარატის საშუალებით დადგინდა, რომ რუსების სატვირთო მანქანა სამხრეთ ყირიმისკენ წავიდა, შემდეგ კი რუსეთში.

GPS მონაცემების მიხედვით, ორივე სატვირთო მანქანა გაჩერდა ყირიმის ქალაქ ოქტიაბრსკში საცავთან, რომელიც იდენტიფიცირებულია როგორც მარცვლეულის გადმოტვირთვისა და შესანახი ადგილი.

სურათებიდან ირკვევა, რომ საცავი არის სარკინიგზო ხაზის გვერდით, რომელიც შეიძლება გამოყენებულ იქნას მარცვლეულის ტრანსპორტირებისთვის რუსეთში ან სამხრეთ ყირიმის პორტებში. შენახვის ადგილის თავზე ასევე ჩანს Z სიმბოლო - რუსეთის შემოჭრის ემბლემა.

რიგები საზღვარზე

ძალიან რთულია მოპარული მარცვლეულის ცალკეული გადაზიდვების თვალყურის დევნა, მაგრამ არსებობს უამრავი მტკიცებულება იმისა, რომ მისი დიდი ნაწილი ჯერ ყირიმში მიდის. არის სატელიტური გამოსახულება ორ მთავარ შესასვლელ პუნქტში - ჩონჰარში და არმიანსკში - სადაც ჩანს, როგორ გროვდება დიდი მანქანების გროვა, რომლებიც შეიძლება გამოყენებულ იქნას მარცვლეულისა და სხვა პროდუქტების ტრანსპორტირებისთვის.

ჩონჰარის შესასვლელი პუნქტიდან 17 ივნისს გადაღებული სურათი აჩვენებს სატვირთო მანქანების ხაზს 5 კმ-ზე მეტი (სამი მილი) სიგრძით.

სურათებზე ნაჩვენებია სატვირთო მატარებლები - ვაგონები, რომლებიც გამოიყენება მარცვლეულისა და სხვა პროდუქტების გადასატანად.

მატარებლები ჯანკოიდან უკავშირდება სევასტოპოლისა და ქერჩის პორტებს, სადაც პროდუქციის გადატანა შესაძლებელია რუსეთში ან მის ფარგლებს გარეთ.

სად მიდის უკრაინული მარცვლეული ყირიმის შემდეგ?

„ისინი მარცვლეულს ჯერ ანექსირებულ ყირიმში აგზავნიან, სადაც გადააქვთ ქერჩში ან სევასტოპოლში [პორტებში], შემდეგ ატვირთავენ უკრაინულ მარცვლეულს რუსულ გემებზე და მიდიან ქერჩის სრუტეში“, - ამბობს ანდრიი კლიმენკო, შავი ზღვის ინსტიტუტის ექსპერტი.

„იქ, ქერჩის სრუტეში [ყირიმსა და რუსეთს შორის], უკრაინულ მარცვლეულს გადააქვთ მცირე გემებიდან ნაყარი გადამზიდავებზე, სადაც მას ურევენ რუსეთის მარცვლეულს - ან ზოგ შემთხვევაში მიცურავდნენ ამ მხარეში მხოლოდ გარეგნობის მისაცემად და რუსული მარცვლეულით იტვირთებიან“.

მისივე თქმით, ეს რუსული სერთიფიკატებით გადის ექსპორტზე, როგორც "რუსული მარცვლეული".

გემები ხშირად მიემართებოდნენ სირიისა და თურქეთისკენ.

თურქეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა მევლუთ ჩავუშოღლუმ განაცხადა , რომ მათ გამოიკვლიეს პრეტენზიები თურქეთში უკრაინული მარცვლეულის გაგზავნის შესახებ და ჯერჯერობით ვერ იპოვეს რაიმე მტკიცებულება.

„ჩვენ ვნახეთ, რომ გემების გასასვლელი პორტი და საქონლის წარმომავლობა არის რუსეთი ჩანაწერებში“, - თქვა მან.

გემები, რომლებიც თიშავენ ტრეკერებს

ყირიმიდან აშშ-ისა და უკრაინის ხელისუფლებამ და მედიის ანგარიშებმა დაასახელეს ცხრა გემი, რომლებიც, სავარაუდოდ, მოპარული უკრაინული მარცვლეულის საზღვარგარეთ ტრანსპორტირებას ახდენდნენ.

Lloyd's List Intelligence-ის მონაცემების გამოყენებით, BBC ადევნებდა თვალყურს ამ გემებს ყირიმსა და თურქეთსა და სირიის პორტებს შორის მოგზაურობას.

Lloyd's List Intelligence-ის თქმით, გემებმა გამოიყენეს ის, რასაც საზღვაო სპეციალისტები აღწერდნენ, როგორც "მატყუარა" ნაოსნობის პრაქტიკას - შავ ზღვაში შესვლისას ბორტზე ტრეკერების გამორთვა ან ყირიმის მახლობლად ქერჩის სრუტის გადაადგილება.

ხოლო, როდესაც მათი ტრეკერები ინტერნეტ წვდომას უბრუნდებიან, გემები სამხრეთით მიცურავენ, თუმცა წყლის უფრო მცირე სიღრმეზე, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ მათ ტვირთი უკვე გადაზიდეს.

გაეროს ზღვაზე სიცოცხლის უსაფრთხოების (SOLAS) მიხედვით, გემებს ყოველთვის უნდა ჰქონდეთ ჩართული ტრეკერები, თუ ეს საფრთხეს არ უქმნის მათ უსაფრთხოებას ან რისკს, მაგალითად მეკობრეებთან.

მიშელ ვიზე ბოკმანი, ბაზრის რედაქტორი Lloyd's List Intelligence-ში, თვლის, რომ რუსული გემების მიერ ყირიმთან ან სირიის სანაპიროსთან ახლოს ტრეკერების გამორთვას, არანაირი გამართლება არ აქვს.

”ეს პრაქტიკა აშკარად არ არის დაკავშირებული მეკობრეობის რისკებთან”, - ამბობს ბოკმანი. "სხვა გემებს აქვთ ტრანსპონდერები ჩართული, მათ რატომ არ აქვთ?"

რუსეთის ტაქტიკა

BBC-მ ასევე მოიპოვა რუსეთის საოკუპაციო ხელისუფლების მიერ შედგენილი დოკუმენტები, სადაც ჩამოთვლილია ფერმები, საიდანაც მათ მარცვლეული უნდა გადაეცეთ.

BBC Russian-სა და BBC Ukrainian- ის ცალკეულმა გამოძიებამ აჩვენა, რომ ზოგიერთ შემთხვევაში, რუსები აიძულებენ უკრაინელ ფერმერებს გაყიდონ მარცვლეული საბაზრო ფასებზე ბევრად დაბალი ფასებით და ხელი მოაწერონ დოკუმენტებს, რათა დაამტკიცონ, რომ ის იყო "ლეგალურად" შეძენილი.

მიუხედავად იმისა, რომ ადრეული ცნობები, როგორც წესი, რუსული ძალების მიერ აშკარა ქურდობის შესახებ იყო, ფერმერები ვარაუდობენ, რომ ტაქტიკა შეიცვალა, რადგან რუსები ხვდებიან, რომ თუ არაფერს გადაიხდიან, მომავალი მოსავალი შეიძლება საბოტაჟი იყოს. ფერმერები ამბობენ, რომ უხდებათ დაბალ ფასებში მარცვეულის გაყიდვა, რადგან ალტერნატივა არ აქვთ და საწვავის ყიდვა და მუშების ანაზღაურება სჭირდებათ.

ემილი პოტლმა, საერთაშორისო სამართლის ადვოკატმა, განუცხადა BBC-ს, რომ ეს ქმედებები შეიძლება არღვევდეს ჟენევის კონვენციას და საერთაშორისო სისხლის სამართლის სასამართლოს (ICC) წესებს, რომლებიც არეგულირებენ საოკუპაციო სახელმწიფოებს.

თუმცა, რუსეთის მიერ კონტროლირებად ტერიტორიებზე ზოგიერთი ოფიციალური პირი ღიად საუბრობს უკრაინული მარცვლეულის მოპარვის შესახებ იმ ტერიტორიებიდან, რომლებსაც ისინი დროებით აკონტროლებენ.

ავტორი: ცოტნე ტალახაძე, ექსპრესნიუსის რეპორტიორი 2019 წლიდან