ზუსტად 4 თვის წინ უკრაინაში ომი დაიწყო. 24 თებერვალს რუსული ჯარების შემოჭრამ რადიკალურად შეცვალა მილიონობით მოქალაქის ცხოვრება. იმ რეგიონებშიც კი, სადაც ახლა ომი აღარაა, უკრაინელები მაინც აგრძელებენ საომარი მდგომარეობის პირობებში  ცხოვრებას. ახალ რეალობაში ბევრი მაღაზია და სერვისი მიუწვდომელი გახდა, იყო დეფიციტი ბენზინზე, მარილის გაქობა თაროებიდან და გაცვლითი კურსის ზრდა.

რიგები ბენზინგასამართ სადგურებზე და ბენზინის კუპონებზე

რუსეთის ფედერაციის მასიურმა სარაკეტო თავდასხმებმა მთელი ქვეყნის მასშტაბით საავტომობილო საწვავის დეფიციტი გამოიწვია. მაისში ბენზინგასამართ სადგურებზე გრძელი რიგები იყო, მაგრამ 10 ლიტრი ბენზინის ყიდვა თითქმის შეუძლებელი აღმოჩნდა.

საწვავის გაიყიდვა კორპორატიული ბარათებისა და კუპონების გამოყენებით, ოღონდ მოცულობის შეზღუდვით დაიწყო. გაძვირდა 1 ლიტრი ბენზინის ფასიც. მღელვარების გამო, ზოგიერთ ბენზინგასამართ სადგურზე ფასმა 80 გრივნას მიაღწია.

ივნისში სიტუაციის გაუმჯობესება დაიწყო, მაგრამ ბენზინის ყიდვა ლიტრზე 52 გრივნამდე გახდა შესაძლებელი.

საწვავის კრიზისის გამო, უკრაინელებმა ტრანსპორტის ალტერნატიული რეჟიმების გამოყენება დაიწყეს. ამიტომ, აპრილიდან მოყოლებული ელექტრო სკუტერებზე, გირო სკუტერებზე და ელექტრომობილებზე მოთხოვნა სამჯერ გაიზარდა.

დოლარის ზრდა

რუსული ჯარების უკრაინაში სრულმასშტაბიანი შემოჭრის შემდეგ უკრაინის ეროვნულმა ბანკმა დააფიქსირა დოლარის ოფიციალური კურსი ომამდელ დონეზე (UAH 29.25). თავდაპირველად აკრძალა მოსახლეობისთვის უცხოური ვალუტის მიყიდვა. 

ვალუტის ყიდვა-გაყიდვა მხოლოდ გაცვლის ოფისებში და „შავ“ ბაზარზე იყო შესაძლებელი საშუალოდ 37-38 გრივნა/დოლარის კურსით.

21 მაისს ეროვნულმა ბანკის მიერ დაწესებული შეზღუდვები მოიხსნა, რის შემდეგაც კურსი 38 UAH-დან 35,5 UAH-მდე შემცირდა.

ეროვნულმა ბანკის ცნობით, ომის დროს გრივნას გაუფასურების მთავარი მიზეზი იყო სახელმწიფო ბიუჯეტის დეფიციტის დაფინანსება ეროვნული ბანკის მიერ გრივნის გამოშვებით.

მარილის დეფივიტი

მარილი თაროებიდან მას შემდეგ გაქრა, რაც ქვეყანაში პროდუქტის მთავარმა მწარმოებელმა, არტიომსოლმა, საომარი მოქმედებების გამო მუშაობა შეწყვიტა. მყიდველებს შორის პანიკამ გამოიწვია ის, რომ ზოგიერთ მაღაზიაში მარილის ფასი 90 UAH-მდე გაიზარდა.

„საცალო ვაჭრობის ქსელების მიმწოდებელთა ასოციაციის“ ცნობით, მასზე ფასი გაიზრდება, მაგრამ ეს მნიშვნელოვნად არ იმოქმედებს უკრაინელების საფულეზე. მარილის საცალო ფასი კილოგრამზე 25-30 UAH იქნება.

დახურული მაკდონალდსი

სწრაფი კვების ობიექტებმა უკრაინის ყველა ქალაქში 24 თებერვალს შეწყვიტეს მუშაობა. ქსელის ადმინისტრაციამ განაცხადა, რომ ისინი იძულებულნი იყვნენ გადაედგათ ეს ნაბიჯი პერსონალის უსაფრთხოებისთვის და საომარი მოქმედებების დასრულების შემდეგ მომხმარებლებს კარებს ისევ გააღებდნენ.

ომიდან 4 თვის შემდეგ გაჩნდა ინფორმაცია, რომ მაკდონალდსს უკრაინაში დაბრუნება ამ ზაფხულს შეეძლება. ამ ეტაპზე თანამშრომლებს ეგზავნებათ კითხვარები, მზად არიან თუ არა აგვისტოში მუშაობის დასაწყებად.

მაღაზიების დაკეტვა

უკრაინაში ომის გამო, ასევე დროებით დაიკეტა საერთაშორისო მოდის ბრენდების Zara, Bershka, Oysho, Pull&Bear, Stradivarius, H&M ტანსაცმლის მაღაზიები. ასევე დახურულია IKEA ავეჯის და დეკორის მაღაზიები.

არგოს ბრენდირებული მაღაზიები (Benetton, Mango, Desigual, Parfois, Sisley, Lee Coper, Vero Moda) გარკვეული პერიოდის განმავლობაში არ მუშაობდნენ, მაგრამ ისინი უკვე დაუბრუნდნენ უკრაინელ მომხმარებელს.

რას ყიდულობენ უკრაინელები ომის დროს

ომის პირველ თვეებში მყიდველები უპირატესობას ანიჭებდნენ ძირითად საქონელს (საკვები, მედიკამენტები). მაგრამ უკრაინის ეროვნული ბანკის მიხედვით, მოთხოვნა წარმოებულ საქონელზე, ტანსაცმელსა და მომსახურებაზე ახლა იზრდება.

სამომხმარებლო ბაზრის აღდგენის შესახებ ანგარიშს პრივატბანკი ახორციელებს. ყველაზე ხშირად, უკრაინელები ყიდულობენ საკვებს. ამასთან, მაისში მნიშვნელოვნად გაიზარდა გადახდების მოცულობა კაფეებსა და რესტორნებში - 54%-ით, ტექნიკისა და ელექტრონიკის მაღაზიებში - 41%-ით და ბენზინგასამართ სადგურების ქსელებში - 27%-ით.

უკრაინელები საზღვარგარეთ

24 თებერვლიდან უსაფრთხოების მიზნით 8 მილიონზე მეტი უკრაინელი საზღვარგარეთ გაემგზავრა, უმეტესობა ევროკავშირის ქვეყნებში წავიდა.

გაეროს მონაცემებით, ყველაზე მეტი ლტოლვილი ჩავიდა პოლონეთში - უკრაინის 4,14 მილიონ 814 ათასი მოქალაქე უნგრეთში გაემგზავრა, 691 ათასი რუმინეთში, 525 ათასი - სლოვაკეთში. მოლდოვაში 507,5 ათასი ადამიანი წავიდა.

ამასთან, ბოლო მონაცემებით, სასაზღვრო პუნქტებზე შინ დაბრუნებულთა რაოდენობა აჭარბებს წასულთა რაოდენობას. 

28 თებერვლიდან უკრაინაში 2,84 მილიონი ადამიანი დაბრუნდა. ასე რომ, პოლონეთიდან ჩამოსახლებულთა თითქმის ნახევარი დაბრუნდა - 2,073 მილიონი ადამიანი.

ანგარიშსწორების პროგრამები

უკრაინელებს, რომლებიც ომის გამო იძულებულნი გახდნენ დაეტოვებინათ სახლები, შეუძლიათ სახელმწიფოსა და საერთაშორისო ორგანიზაციების ფინანსური დახმარების იმედი ჰქონდეთ.

ახლა ოკუპირებული ტერიტორიებიდან და ომის ზონებიდან დევნილებისთვის ყოველთვიური გადასახადების პროგრამა 2-3 ათას გრივნას შეადგენს, რომელიც შეიძლება გაიცეს Diya აპლიკაციის საშუალებით ან ოფლაინში USZN-ში.

შეგახსენებთ, რომ  24 თებერვლიდან რუსეთი აწარმოებს „სპეციალურ სამხედრო ოპერაციას“ უკრაინის დემილიტარიზაციისა და დენაციფიკაციის მიზნით. ვლადიმერ პუტინმა მის მიზანს უწოდა "ადამიანების დაცვა, რომლებიც რვა წლის განმავლობაში ექვემდებარებოდნენ ბულინგსა და გენოციდს კიევის რეჟიმის მიერ".

რუსეთის მტკიცებით, შეიარაღებული ძალები მხოლოდ სამხედრო ინფრასტრუქტურას და უკრაინულ ჯარებს ურტყამენ. ამასთან თავდაცვის დეპარტამენტში ოპერაციის მთავარ მიზანს დონბასის გათავისუფლება უწოდებენ.

ავტორი: თეონა დორეული, ექსპრესნიუსის რეპორტიორი 2018 წლიდან

სოციალური ქსელები

ნადარეიშვილი - სწრაფი ეკონომიკური განვითარებისთვის ფუნდამენტურია, არსებობდეს დივერსიფიცირებული ფინანსური ინსტრუმენტები, რაც კაპიტალის ბაზრის განვითარებას მოაქვს

ჯიღაურას ბაზაზე, სოფლის განვითარების სააგენტოს თანამშრომლებისთვის ტრენინგები ჩატარდა

პროკურატურამ თვითმკვლელობამდე მიყვანის და ადევნების ფაქტებზე ერთ პირს ბრალდება წარუდგინა

ღვინის ეროვნულ სააგენტოში, ადგილობრივ ბაზარზე ქართული ღვინის პოპულარიზაციის ახალი პროგრამის ამოქმედებასთან დაკავშირებით, შეხვედრა გაიმართა