2024 წლის ნობელის პრემია ფიზიკაში ჯონ ჰოპფილდსა და ჯეფრი ჰინტონს გადაეცათ ნერვული ქსელების კვლევაში შეტანილი წვლილისთვის, განაცხადა ნობელის კომიტეტმა.

1982 წელს ჰოპფილდმა გამოაქვეყნა ნაშრომი „ნეირონული ქსელები და ფიზიკური სისტემები ახალი კოლექტიური გამოთვლითი შესაძლებლობებით“. მასში აღწერილი იყო ელექტრონული გამოთვლითი სისტემა, რომელიც დაფუძნებულია ნეირონების მსგავს მარტივ კომპონენტებზე. ის ამტკიცებდა, რომ ასეთი სისტემა შეძლებს განვითარებას და შეიძინოს განზოგადების, ამოცნობის, კატეგორიზაციის, შეცდომების გამოსწორების და დროის თანმიმდევრობის შენარჩუნების უნარი.

ჰინტონი და ჰოპფილდი ასევე მუშაობდნენ კვლევებზე სტატისტიკური ფიზიკის სფეროში. ჰოპფილდის განვითარებას შორის არის ასოციაციური მეხსიერების პრინციპები, რაც საშუალებას აძლევს ადამიანს შეინახოს სურათები და ინფორმაციის სხვა ნიმუშები. ჰინტონმა შეიმუშავა მონაცემებში თვისებების ავტონომიური ძიების მეთოდი, მათ შორის ფოტოების კონკრეტული ფრაგმენტების იდენტიფიცირება.

მანამდე ცნობილი გახდა, რომ წლის ნობელის პრემია ფიზიოლოგიასა და მედიცინაში ამერიკელებმა ვიქტორ ამბროსმა და გარი რავკანმა მიიღეს მიკრორნმ-ის კვლევისთვის. როგორც ნობელის კომიტეტის ვებსაიტზეა ნათქვამი, „1993 წელს მეცნიერებმა გამოაქვეყნეს მოულოდნელი აღმოჩენები, რომლებიც აღწერდნენ გენის რეგულირების ახალ დონეს, რომელიც აღმოჩნდა უაღრესად მნიშვნელოვანი და გაგრძელდა მთელი ევოლუციის განმავლობაში“.