გასულ ოთხშაბათს ირანში ჩამოხრჩობით სიკვდილით დასაჯეს სულ მცირე 29 ადამიანი, მათ შორის 26 ჯგუფურად ერთ-ერთ ციხეში, იტყობინება უფლებადამცველი ორგანიზაციები. ამის შესახებ ცნობილი გახდა პარასკევს, 9 აგვისტოს.

ნორვეგიულმა ორგანიზაციამ Iran Human Rights-მა დაადგინა, რომ თეირანის მახლობლად მდებარე ქალაქ გეზელხეზარის ციხეში სიკვდილით დასაჯეს 26 ადამიანი და კიდევ სამი ქალაქ კარეჯის ციხეში, იუწყება BBC.

სიკვდილით დასჯილი პირები, მათ შორის ავღანეთის ორი მოქალაქე, ნასამართლევი იყვნენ მკვლელობაში, ნარკოტიკებსა და გაუპატიურებაში.

IHR ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ამ მასშტაბის ჯგუფური სიკვდილით დასჯა არის უპრეცედენტო შემთხვევა ირანში ბოლო წლების განმავლობაში.

სხვა უფლებადამცველმა ჯგუფებმა, მათ შორის აშშ-ში დაფუძნებულმა ადამიანის უფლებათა აქტივისტებმა (HRANA) საინფორმაციო სააგენტომ და ირანში ადამიანის უფლებათა ცენტრმა (CHRI), ასევე დაადასტურეს სულ მცირე ორი ათეული ადამიანის სიკვდილით დასჯა კარაჯში.

უფლებადამცველმა ჯგუფებმა 2022 წლის საპროტესტო აქციების შემდეგ არაერთხელ დაადანაშაულეს ირანი სიკვდილით დასჯის გამოყენებაში საზოგადოების შიშის დასანერგად. უფლებადამცველების შეფასებით, ირანი ყოველწლიურად უფრო მეტ ადამიანს სჯის სიკვდილით, ვიდრე ჩინეთის გარდა მსოფლიოს ნებისმიერ სხვა ქვეყანაში.

გაეროს მონაცემებით, ირანმა წელს მინიმუმ 345 სასიკვდილო განაჩენი აღასრულა, მათ შორის 15 ქალი.

უფლებადამცველმა ჯგუფებმა ასევე დაგმეს 34 წლის გოლამრეზ რასაის სიკვდილით დასჯა, რომელიც მსჯავრდებულია ისლამური რევოლუციის გვარდიის მკვლელობაში საპროტესტო აქციების დროს, რომლებიც ირანში 2022 წელს დაიწყო. აქტივისტების თქმით, მისი აღიარება წამების შედეგად იქნა მიღებული.

ღოლამრეზა რასაი ქურთული ეთნიკური უმცირესობის წარმომადგენელია. ის გახდა მეათე ადამიანი, რომელიც სიკვდილით დასაჯეს ირანში 2022 წლის სექტემბერში დაპატიმრებული 22 წლის მაჰსა ამინის გარდაცვალების შემდეგ მიმდინარე საპროტესტო გამოსვლებთან დაკავშირებით. ქალის ჩაცმის მკაცრი წესების დარღვევისთვის დააკავეს.

რასაი სამშაბათს კერმანშაჰის ციხეში ჩამოახრჩვეს მას შემდეგ, რაც დამნაშავედ ცნეს ისლამური რევოლუციის გვარდიის კორპუსის პოლკოვნიკის მკვლელობაში, იტყობინება ირანული იუსტიციის ვებგვერდი Mizan Online.

სიკვდილით დასჯა განხორციელდა ფარულად: არც მის ოჯახს და არც მის ადვოკატს წინასწარ არ მიუღიათ შეტყობინება. Amnesty International-ის თქმით, მისი ოჯახი იძულებული გახდა მისი ცხედარი დაეკრძალა სახლიდან შორს.

„ირანის ხელისუფლებამ ჩაატარა ამაზრზენი, თვითნებური, ფარული სიკვდილით დასჯა ახალგაზრდა მამაკაცის მიმართ, რომელსაც აწამებდნენ და სხვაგვარად ეპყრობოდნენ ციხეში... და შემდეგ მიუსაჯეს სიკვდილით დასჯა მოჩვენებითი სასამართლო პროცესის შემდეგ“, - თქვა Amnesty-ის ახლო აღმოსავლეთისა და ჩრდილოეთ აფრიკის დირექტორის მოადგილემ. დიანა ელტაჰაუი.

ოთხშაბათს საფრანგეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ დაგმო რასაის სიკვდილით დასჯა და გაიმეორა მისი „თანმიმდევრული წინააღმდეგობა სიკვდილით დასჯის ყველა ადგილას და გარემოებაში“.

ირანში აშშ-ის სპეციალური წარმომადგენლის მოადგილის, აბრამ პეილის ოფისმა დაადანაშაულა ირანი მომიტინგეების „მოტყუებულ სასამართლო პროცესებში და იძულებით აღიარებაში“.