ნატო- ს სამიტი მადრიდში 28-30 ივნისს გაიმართება. სამიტი ტარდება კრიტიკულ მომენტში ალიანსის 73-წლიანი ისტორიის განმავლობაში. რუსეთის შეჭრა უკრაინაში აღწერილია, როგორც ყველაზე დიდი სტრატეგიული შოკი დასავლეთისთვის 2001 წლის 11 სექტემბრის თავდასხმის შემდეგ. ნატო არის ერთადერთი სამხედრო ალიანსი, რომელსაც შეუძლია დაიცვას ევროპა რუსეთის შემდგომი აგრესიისგან, მაგრამ აქვს თუ არა მას სტრატეგია?

სამ წლის წინ საფრანგეთის პრეზიდენტმა მაკრონმა ნატო-ს „ტვინით მკვდარი“ უწოდა. მიუხედავად ამისა, იმ მომენტიდან, როდესაც რუსული ტანკები შემოვიდა უკრაინის საზღვარზე, დასავლეთის პასუხი იყო გასაოცარი მისი ერთიანობით, სისწრაფითა და ენერგიით. ნატო საზღვრების გაძლიერებითა და იარაღის მიწოდებით განახლდა.

მადრიდის სამიტის წინა დღეს, ნატო-ს გენერალურმა მდივანმა იენს სტოლტენბერგმა არსებულ ვითარებას უწოდა "ფუნდამენტური ცვლილება ალიანსის შეკავებასა და თავდაცვაში", იმ ფონზე, რომ ალიანსმა გააძლიერა მისი თავდაცვა აღმოსავლეთ საზღვრებზე და გაზარდა სწრაფი რეაგირების ძალები 300 000-ზე მეტ ჯარისკაცამდე.

 ჰიბრიდული ომი, ბალკანეთის დესტაბილიზაცია, კიბერშეტევები, კოსმოსის მილიტარიზაცია და  ჩინეთის მზარდი სამხედრო ძალა,- ალიანსი მრავალი გამოწვევის წინაშე დგას. 

1. უკრაინის ომში ესკალაციის თავიდან აცილება

ნატო დაბალანსების აქტის წინაშე დგას. მსოფლიოს ყველაზე ძლიერ სამხედრო ალიანსს, რომელიც მოიცავს 30 წევრ სახელმწიფოს, მათგან სამი ბირთვული იარაღით (აშშ, დიდი ბრიტანეთი და საფრანგეთი), არ სურს რუსეთთან ომი. პრეზიდენტმა პუტინმა არაერთხელ შეახსენა დასავლეთს, რომ მას აქვს მასიური ბირთვული არსენალი და დაბალი დონის ტრანსსასაზღვრო შეტაკებამაც კი შეიძლება სწრაფად გამოიყვანოს ის კონტროლიდან.ასე რომ, ბოლო ოთხი თვის განმავლობაში 
 დასავლეთის ქვეყნების ყველაზე დიდი გამოწვევა იყო და ახლაც რჩება,  უკრაინის დაიცვა არაპროვოცირებული შემოჭრისგან ისე, რომ არ ჩაერთოს ბრძოლაში.

ადრეული დასავლური პოზიცია იმის შესახებ, რომ მოსკოვი არ დაარღვევს ბირთვულ მშვიდობას კიევში მძიმე იარაღის გაგზავნის გამო, წარსულს ჩაბარდა, რადგან მედიაში სატელიტური მონაცემებით გამყარებული რუსული ომის სავარაუდო დანაშაულებისა და სისასტიკეების შემზარავი დეტალები გაჩნდა.

მადრიდის სამიტზე მოხდება იმის გარკვევა, თუ რა სახის სამხედრო დახმარების გაწევა შეუძლია ნატო -ს ქვეყნებს.სამშვიდობო ხელშეკრულების არარსებობის შემთხვევაში, ნატო მოგვიანებით ახალი დილემის წინაშე დადგება. განაგრძობს თუ არა ის უკრაინელების შეიარაღებას, რადგან ისინი ცდილობენ უკან დაიბრუნონ მიწა, რომელსაც მოსკოვი ახლა ლეგალურად რუსეთის ფედერაციის ნაწილად მიიჩნევს? კრემლმა აჩვენა, რომ დასავლური იარაღი, რომელიც რუსეთის მიწაზე ურტყამს, კვეთს წითელ ხაზს, ამიტომ ესკალაციის რისკი მკვეთრად გაიზრდება.

2. უკრაინის გამო ერთიანობის შენარჩუნება

რუსეთს მხოლოდ დონბასისთვის რომ შეეტია და სამი მხრიდან არ შემოჭრილიყო მთელს უკრაინაში, მაშინ შესაძლებელია, დასავლეთის პასუხში ასეთი არაჩვეულებრივი ერთიანობა არ გვენახა. ევროკავშირის სანქციების ექვსი რაუნდი სერიოზულად აზიანებს რუსეთის ეკონომიკას და გერმანიამ ამ დროისთვის გააუქმა მრავალმილიარდიანი Nord Stream 2 მილსადენი, რომელიც რუსულ გაზს ჩრდილოეთ გერმანიაში მიიტანდა.

მაგრამ დასავლურ ალიანსში განხეთქილებაა იმის თაობაზე, თუ რამდენად შორს უნდა დაისაჯოს რუსეთი და რამხელა ტკივილის ატანა შეუძლია დასავლურ ეკონომიკას.  გერმანიას ადანაშაულებენ იარაღის დაპირებული მიწოდების გაჭიანურებაში, ხოლო უნგრეთმა, პრემიერ-მინისტრის ხელმძღვანელობით, რომელსაც მჭიდრო კავშირი აქვს პრეზიდენტ პუტინთან, უარი არ თქვა რუსული ნავთობის ყიდვაზე. სპექტრის მეორე ბოლოშია ის ქვეყნები, რომლებიც მოსკოვის მხრიდან ყველაზე მეტი საფრთხის წინაშე დგანან, კერძოდ, პოლონეთი და ბალტიისპირეთის ქვეყნები, რომლებიც ნატო-ს მათ საზღვრებზე სამხედრო ძალის გაძლიერებას სთხოვენ.

3.ბალტიისპირეთის დაცვა

ამ რეგიონს აქვს პოტენციალი, გახდეს ნატო-სა და რუსეთს შორის მთავარი დაძაბული წერტილი. ამ თვეში რუსეთი დაემუქრა "პრაქტიკული კონტრზომებით" მას შემდეგ, რაც ლიტვამ დაბლოკა ევროკავშირის მიერ სანქცირებული საქონელი, რომელიც მიემგზავრებოდა მის ტერიტორიაზე რუსეთის ბალტიისპირეთის ექსკლავის კალინინგრადისკენ მიმავალ გზაზე.

ესტონეთის  პრემიერ-მინისტრმა კაია კალასმა გააკრიტიკა ნატო რუსეთის ტრანსსასაზღვრო შემოჭრისთვის არასათანადო მომზადების გამო. არსებული სტრატეგია ითვალისწინებს ესტონეთის ტერიტორიის დაბრუნების მცდელობას მხოლოდ მას შემდეგ, რაც რუსეთი უკვე შემოიჭრება. "მათ შეეძლოთ ჩვენი წაშლა რუკიდან," ამბობს ის.

ესტონეთი, ლატვია და ლიტვა ოდესღაც - უნებურად - საბჭოთა კავშირის ნაწილი იყვნენ. დღეს ისინი დამოუკიდებელი ერები არიან და ყველა ნატო-შია. ამ სამ ქვეყანაში, პოლონეთთან ერთად, ოთხი მრავალეროვნული საბრძოლო ჯგუფია განლაგებული, როგორც ნაწილი, რომელსაც ეწოდება გაძლიერებული წინსვლა. დიდი ბრიტანეთი ლიდერობს ესტონეთში, აშშ - პოლონეთში, გერმანია ლიტვაში და კანადა - ლატვიაში.

მიუხედავად ამისა, ნატო-ს ლიდერებმა ძალიან კარგად იციან, რომ ეს საბრძოლო ჯგუფები ზედმეტად მცირეა იმისთვის, რომ თავიდან აიცილონ ხელახალი რუსული არმიის შეთანხმებული შეჭრა. ბალტიისპირეთის ლიდერებს ახლა სურთ, სულ მცირე, ნატო-ს ძალების დაყოფა და  თითოეულ ქვეყანაში განლაგება, როგორც სერიოზული შემაკავებელი ფაქტორი. ეს, სავარაუდოდ, მადრიდში მწვავე დებატების თემა გახდება

4. ფინეთისა და შვედეთის გაწევრიანების უფლება

ფინეთმა და შვედეთმა, ორივემ სერიოზულად შეძრწუნებულმა სუვერენულ ერზე რუსეთის სრულმასშტაბიანი შეჭრით, გადაწყვიტეს, რომ უარი თქვან ნეიტრალიტეტზე და შეუერთდნენ ნატო-ს. ალიანსი მათ ხელგაშლილი ხვდება, მაგრამ ეს არც ისე მარტივია. თურქეთი, რომელიც არის წევრი 1952 წლიდან, ბლოკავს მათ იმის გამო, რომ ორივე ეს სკანდინავიური ქვეყნები იცავენ ქურთ სეპარატისტებს, რომლებსაც თურქეთი ტერორისტებად მიიჩნევს.

 იმის გამო, რომ ფინეთი და შვედეთი ნატოსთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, ყველა ღონე იქნება გამოყენებული თურქეთის წინააღმდეგობების გადასაჭრელად. როგორც კი ისინი შეუერთდებიან, ბალტიის ზღვა ფაქტობრივად გახდება "ნატოს ტბა", რომელიც ესაზღვრება რვა წევრ სახელმწიფოს, საბოლოოდ გაერთიანებული საჰაერო თავდაცვისა და ინტეგრირებული სარაკეტო სისტემით.უფრო შორს რომ გავიხედოთ, ნატომ უნდა გადაწყვიტოს, აპირებს თუ არა ოდესმე ახალი წევრების მიღებას, როგორიცაა საქართველო და მოლდოვა, ისედაც პარანოიდული კრემლის პროვოცირების ყველა რისკთან ერთად.

5. თავდაცვის ხარჯების სასწრაფო ზრდა

ამჟამად ნატო-ს წევრები ვალდებულნი არიან დახარჯონ თავიანთი წლიური მთლიანი შიდა პროდუქტის 2% თავდაცვაზე, მაგრამ არა ყველა. სტოკჰოლმის საერთაშორისო მშვიდობის კვლევის ინსტიტუტის (SIPRI) ბოლო მაჩვენებლები აჩვენებს, როცა აშშ-მა დახარჯა 3.5% თავდაცვაზე, ხოლო ბრიტანეთმა დახარჯა 2.2%, გერმანიამ დახარჯა მხოლოდ 1.3%, ხოლო იტალია, კანადა, ესპანეთი და ნიდერლანდები ყველა ჩამორჩებოდა 2%-ს. სამიზნე. რუსეთმა მშპ-ს 4,1% დახარჯა თავდაცვაზე.

როდესაც დონალდ ტრამპი აშშ-ს პრეზიდენტი იყო, ის ალიანსიდან გამოსვლით დაიმუქრა, თუ სხვა წევრი ქვეყნები პროპორციულ ხარჯებს არ გაწევდნენ. ამან გარკვეული გავლენა მოახდინა, მაგრამ უკრაინის ომის დაწყებიდან სულ რაღაც სამი დღის შემდეგ, გერმანიამ გამოაცხადა, რომ დამატებით 100 მილიარდ ევროს გამოყოფს თავდაცვაზე და საბოლოოდ გაზრდის თავის კვოტას 2%-ზე . ამ კვირაში ნატოს ხელმძღვანელმა განაცხადა, რომ 30 წევრი სახელმწიფოდან ცხრამ მიაღწია ან გადააჭარბა 2%-იან მიზნებს, ხოლო 19-ს აქვს მკაფიო გეგმები, რომ მიაღწიოს მას 2024 წლისთვის".

დასავლელი სამხედრო მეთაურები და ანალიტიკოსები ერთხმად მოითხოვენ თავდაცვის ხარჯების სასწრაფო გაზრდას, მაგრამ ბოლო ათწლეულების განმავლობაში თავდაცვითი შემცირების თანმიმდევრობამ გამოიწვია კითხვები იმის შესახებ, აქვს თუ არა ნატო-ს საკმარისი რესურსი რუსეთის მომავალი დარტყმის  შესაჩერებლად.

 სამხედრო მეთაურები ამბობენ, რომ თუ ნატო ახლა არ გააძლიერებს თავის უსაფრთხოებას, მაშინ მომავალში რუსეთის შემდგომი აგრესიის საფასური უსასრულოდ დიდი იქნება.

ავტორი: ექსპრესნიუსი,

სოციალური ქსელები

პარლამენტში დღეს უსაფრთხოების ყვითელი დონე მოქმედებს

პარლამენტთან „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტის საწინააღმდეგო აქცია დღეს განახლდება

მდინარაძე ელისაშვილზე - ყველას ვთხოვ, ვინც კი მისმენს თავი დაანებეთ, პირიქით, დაინახავთ სადმე გაუფრთხილდით, რომ ვიღაცამ რაღაც არ დაგვაბრალოს

შსს - პარლამენტთან მიმდინარე აქციაზე პოლიციამ 14 პირი დააკავა